Βασιλική Μιχοπούλου
Αν και ακούγεται παράξενο, το να φορέσει κάποιος ένα ζευγάρι κάλτσες πριν πάει για ύπνο θα μπορούσε να είναι το κλειδί για έναν γρήγορο και ήρεμο ύπνο, σύμφωνα με μελέτες.
Οι κάλτσες έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές ακόμη και σε μεγάλες θερμοκρασίες μέσα σε εσωτερικούς χώρους. Αυτό το παράξενο κόλπο λειτουργεί επειδή τα συστήματα ύπνου και θερμορύθμισης του ανθρωπίνου σώματος είναι βαθιά συνδεδεμένα.
«Ο εγκέφαλος όχι μόνο ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, αλλά διαβάζει και τη θερμοκρασία του δέρματος. Μπορεί να ερμηνεύει τα ζεστά πόδια ως την πιο κατάλληλη στιγμή για να κοιμηθούμε», σχολιάζει στην MailOnline ο καθηγητής Eus van Someren από το Ολλανδικό Ινστιτούτο Νευροεπιστημών.
Το σώμα μας έχει έναν ημερήσιο ρυθμό για τη θερμοκρασία, η οποία αρχίζει να μειώνεται το βράδυ για να φτάσει στο χαμηλότερο σημείο της γύρω στις τέσσερις το πρωί. Η καλύτερη ώρα για ύπνο είναι όταν η θερμοκρασία του σώματος πέφτει.
Κανονικά, το σώμα δροσίζεται κοντά στην ώρα του ύπνου στέλνοντας αίμα στο δέρμα με μια διαδικασία που ονομάζεται περιφερική αγγειοδιαστολή (ή αγγειοχαλάρωση). Ο καθηγητής van Someren μάλιστα, την περιγράφει σαν να «ανοίγει κάποιος το καλοριφέρ στο σπίτι του».
Όταν φοράει κάποιος κάλτσες αυξάνεται η θερμοκρασία του δέρματος και μεταδίδονται σήματα, τα οποία ο εγκέφαλος μπερδεύει με την υπερθέρμανση που προκαλείται από την αγγειοδιαστολή. Τότε ο εγκέφαλός πιστεύει ότι είναι ώρα για ύπνο και ότι είναι πιο εύκολο να αποκοιμηθεί κάποιος.
Όταν το δέρμα μας ζεσταίνεται, το σύστημα ελέγχου θερμοκρασίας στέλνει ένα σήμα από τον εγκέφαλο στο σώμα λέγοντάς του να αρχίσει να εκπέμπει θερμότητα. Και αυτό το κάνει στέλνοντας ζεστό αίμα στις φλέβες κοντά στην επιφάνεια του δέρματος, το οποίο προκαλεί αγγειοδιαστολή, ρίχνοντας τη θερμοκρασία του σώματος σε ασφαλή επίπεδα (η αγγειοδιαστολή επιτρέπει στο ζεστό αίμα να ψύχεται καθώς ταξιδεύει κοντά στην επιφάνεια του δέρματος).
Ο Δρ Michael Gradisar, κλινικός ψυχολόγος στο Sleep Cycle, λέει ότι η χρήση καλτσών μπορεί να ξεγελάσει το σώμα ώστε να προκαλέσει αγγειοδιαστολή, που με τη σειρά της προκαλεί πτώση της θερμοκρασίας του σώματος. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε όσες και όσους πάσχουν από το φαινόμενο Raynaud, από κακή κυκλοφορία του αίματος ή από άλλες παθήσεις που επηρεάζουν τη ροή του αίματος στα άκρα.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2018 από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Σεούλ διαπίστωσε ότι η χρήση καλτσών βελτίωσε σημαντικά τον ύπνο των ατόμων ακόμη και όταν το δωμάτιο είχε 23°C. Όσοι φορούσαν κάλτσες στο κρεβάτι κοιμόντουσαν 7,5 λεπτά πιο γρήγορα κατά μέσο όρο και ξυπνούσαν 7 φορές λιγότερες κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Μελέτες δείχνουν ότι τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν τα πόδια ζεσταίνονται περίπου μία ώρα πριν τον ύπνο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει κάποιος να φοράει κάλτσες πριν πάει για ύπνο για να ενεργοποιήσει νωρίς τη διαδικασία ψύξης του σώματος.
Το σωστό υλικό της κάλτσας μπορεί επίσης να κάνει μεγάλη διαφορά (φυσικές ίνες ή μαλλί), καθώς αν είναι ακατάλληλο μπορεί να παγιδεύσει υπερβολική θερμότητα ή υγρασία. Μελέτη σε άτομα που κοιμούνταν στους 30°C και σε σχετική υγρασία 50% διαπίστωσε ότι όσοι φορούσαν μάλλινες πιτζάμες κοιμόντουσαν καλύτερα το βράδυ συγκριτικά με όσους φορούσαν βαμβακερές.
Επιπλέον, αν κάποιος δροσίζει τον χώρο του με ανεμιστήρα ή αιρ κοντίσιον ενώ τα πόδια του παραμένουν ζεστά, εξασφαλίσει καλύτερη θερμορύθμιση για ύπνο. Ωστόσο, ποτέ η υπερβολή δεν είναι χρήσιμοι. Οι ειδικοί συστήνουν να μην ζεσταίνονται τα πόδια υπερβολικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, γιατί, η θερμότητα, όπως και οποιοδήποτε άλλο ενοχλητικό ερέθισμα (πόνος, θόρυβος ή δόνηση) μας ξυπνάει. Έτσι, αν διαπιστώσει κάποιος ότι ζεσταίνεται πολύ καθώς νυστάζει, απλώς να βγάλει τις κάλτσες πριν κοιμηθεί.
Η αυξημένη αγγειοδιαστολή θα παραμείνει και η έκθεση των ποδιών στον αέρα θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη πτώση της θερμοκρασίας, βοηθώντας το άτομο να κοιμηθεί πιο γρήγορα και να μην ξυπνήσει όλη τη νύχτα. Υπάρχουν όμως και μερικά άτομα δεν αντέχουν ούτε καν στη σκέψη να φορέσουν κάλτσες στο κρεβάτι. Για αυτά τα άτομα υπάρχει ένας άλλος τρόπος να αυξηθεί η θερμοκρασία του δέρματος πριν τον ύπνο, προκαλώντας τα ίδια αγγειοδιασταλτικά αποτελέσματα. Ένας τέτοιος τρόπος είναι το ζεστό ντους ή και το ποδόλουτρο.
Μελέτες έχουν δείξει ότι και ένα απλό ποδόλουτρο μέχρι τον αστράγαλο σε νερό 40°C για περίπου 20 λεπτά, μία έως δύο ώρες πριν τον ύπνο, βοηθά τους ανθρώπους να κοιμηθούν περίπου 10 λεπτά πιο γρήγορα κατά μέσο όρο.
