ΕΚΚΛΗΣΗ

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Στο σημείο όπου, στις 31 Ιουλίου/13 Αυγούστου 1920, δολοφονήθηκε ο Ίων Δραγούμης, στήθηκε το επόμενο έτος μια κομψή βυζαντινότροπη, μαρμάρινη αναθηματική στήλη, φιλοτεχνημένη από τον αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχο, φίλο του νεκρού πολιτικού, λογοτέχνη και οραματιστή.

Το 1923, το μνημείο καθαιρέθηκε από φανατικούς. Κατά την αναστήλωσή του την ίδια χρονιά, διαπιστώθηκε πως η επιγραφή της κύριας επιφάνειας, είχε εξαλειφθεί σχεδόν ολόκληρη με σμίλη. Ύστερα από μερικές ακόμα επιθέσεις που συνεχίστηκαν κατά το 1924 και είχαν μικρότερες συνέπειες, η στήλη αφέθηκε για μισόν αιώνα να περιμένει την «αποκατάστασή» της, στις αρχές της Μεταπολίτευσης.

Το καθολικά σβησμένο αρχικό της επίγραμμα καλύφθηκε έκτοτε με μαρμάρινη πλάκα, όπου πάνω της είναι γραμμένοι οι τέσσερις τελευταίοι στίχοι της «Νεκρικής Ωδής», του ποιήματος που ο Κωστής Παλαμάς ολοκλήρωσε στις 8 Αυγούστου 1920 και αφιέρωσε στη μνήμη του Ίωνος Δραγούμη.

Τα επόμενα χρόνια, μέχρι και σήμερα, η στήλη παρέμεινε παραμελημένη, χωρίς να έχει ποτέ ληφθεί κάποια μέριμνα συντήρησής της από τους αρμόδιους φορείς, ενώ η φυτεμένη βλάστηση γύρω της είχε αφεθεί να καλύπτει το μισό σχεδόν ύψος του μνημείου κρύβοντάς το αντί να το αναδεικνύει.

Στις 12 Αυγούστου 2025, το μνημείο πυρπολήθηκε με μολότοφ που έριξαν «άγνωστοι» πάνω σε στεφάνια που είχαν κατατεθεί τις προηγούμενες μέρες για την επέτειο της δολοφονίας του.

Περιέργως, στο γεγονός δεν δόθηκε η παραμικρή δημοσιότητα από τα ΜΜΕ. Δεν υπήρξε καμία μέριμνα να κληθεί η πυροσβεστική, δεν έγινε καμιά προσπάθεια να σβηστεί η φωτιά, απ' όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Καμιά απόπειρα να εξασφαλισθεί υλικό από κάμερες γειτονικών οικιών ή γραφείων δεν έγινε για την ταυτοποίηση των δραστών και πλέον είναι αργά να αναζητηθεί και να ανακτηθεί τέτοιο υλικό.

Δεν λήφθηκε καμιά πρωτοβουλία ούτε μέριμνα να κληθούν ειδικοί συντηρητές για να αποκαταστήσουν το μνημείο.

Και όμως, το μνημείο αυτό, που στέκει εδώ και έναν αιώνα στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας 75, σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία της Αθήνας, δείχνει τη θέση όπου διαπράχθηκε μια ειδεχθής πολιτική δολοφονία, και αποτελεί αδιαμφισβήτητα ιστορικό τοπόσημο της πόλης των Αθηνών.

Θα έπρεπε να αποτελεί εδώ και δεκαετίες, αντίθετα με αυτό που έχει καθιερωθεί και επιτραπεί να συμβαίνει, επίκεντρο εκδηλώσεων κατά της πολιτικής βίας, του μίσους, του δίχως όρια φατριασμού, του τυφλού φανατισμού, της κρατικής αυθαιρεσίας.

Θα έπρεπε να αποτελεί σημείο διακήρυξης εκ μέρους των ζωντανών κυττάρων της κοινωνίας πως ο υπεραιωνόβιος πια Εθνικός Διχασμός, που μόνον δεινά επέφερε στον τόπο, έπρεπε να έχει προ πολλού εκλείψει.

 Άλλωστε, πίσω από την πρωτοβουλία μας δεν υποκρύπτεται απολύτως καμία κομματική σκοπιμότητα και αυτή έχει ως αποκλειστικό στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης γύρω από την συλλογική μας ιστορική μνήμη. 

Όσες και όσοι συνυπογράφουμε το κείμενο αυτό, κάνουμε έκκληση προς τον Δήμο Αθηναίων, προς όλους τους ιθύνοντες και τους εμπλεκόμενους φορείς, να καταρτίσουν άμεσα επιτροπή ειδικών εμπειρογνωμόνων και συντηρητών που θα ελέγξουν την σημερινή κατάσταση του μνημείου ώστε να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία της αναγκαίας διάσωσης, προστασίας, αποκατάστασης και ανάδειξής του. 

Όσες και όσοι θέλετε να ενισχύσετε την προσπάθειά μας μπορείτε να υπογράψετε εδώ: https://www.ipetitions.com/petition/dragoumis