«Γυναίκες και μωρά παιδιά με μπόμπες τα χτυπάνε
Με πείνα οι Άγγλοι φίλοι μας μάχονται την πατρίδα
Μα δω που η δάφνη φύτρωσε, βγαίνει κι΄η λαχανίδα».
Από σατυρική μαντινάδα του Δεκέμβρη 1944
του Περικλή Καπετανόπουλου
Η υποστήριξη του λαού της Αθήνας στον ΕΛΑΣ τον Δεκέμβρη του 1944 ήταν απεριόριστη. Οι δεσμοί του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ με τους κατοίκους της πρωτεύουσας είχαν σφυρηλατηθεί τις μαύρες μέρες της Κατοχής. Η πολεμική μηχανή των Εγγλέζων στη διάρκεια της σύγκρουσης δεν στράφηκε μόνο ενάντια στους μαχητές που πολεμούσαν στην πρώτη γραμμή, αλλά γέμισε μολύβι και φωτιά, από γη και αέρα, τις συνοικίες.
Μάχη για την επιβίωση
Οι Εγγλέζοι επιτέθηκαν στην Αθήνα όχι μόνο με τα όπλα, αλλά και με την πείνα. Σταμάτησαν κάθε παροχή τροφίμων μέσω της ΕΜ-ΕΛ. Εμπόδισαν και τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό να στείλει βοήθεια. Έκοψαν ακόμα και το νερό. Ανέβασαν στρατιώτες στην Ακρόπολη και πολυβολούσαν τον ΕΛΑΣ, χωρίς ο τελευταίος να μπορεί να απαντήσει, για να μην προξενήσει ζημιά στο αθάνατο μνημείο του Πολιτισμού.
Δεν υπολογίζονται τα ξενύχτια και η πείνα των μελών της Λαϊκής Επιτροπής Ηλιούπολης, όπως της Ελευθερίας Χαλκιά, που ως υπεύθυνη για την διανομή τροφίμων και το συσσίτιο, εξαίρεσε τον εαυτό της και την οικογένεια της από την κατάσταση των δικαιούχων. Για να μαζευτούν όλα αυτά τα τρόφιμα σε εκείνες τις δύσκολες συνθήκες οργανώθηκαν συνεργεία, που με όποιο μέσο βρήκαν πήγαν στα χωριά της Αττικής, όπου υπήρχαν αποθέματα και αγόρασαν λάδι, λαχανικά, και ότι άλλο μπορούσε να μεταφερθεί.
Το νοσοκομείο του ΕΛΑΣ στην Ηλιούπολη
Αλλά η δραστήρια Λαϊκή Επιτροπή Ηλιούπολης δεν περιορίστηκε στον επισιτισμό του λαού και του ΕΛΑΣ. Στο Ίδρυμα Πάνου και Μαρίκας Πρωτοπαππά δημιούργησε νοσοκομείο όπου νοσηλεύτηκαν τραυματίες και άρρωστοι, μαχητές του ΕΛΑΣ και πολίτες. Το κτίριο υπάρχει ακόμα. Στεγάζεται σήμερα ιδιωτικό σχολείο tvn καλογραιών, αν οι δωρητές το προόριζαν να γίνει μαιευτήριο για πτωχές και άπορες εγκυμονούσες. Το νοσοκομείο της Ηλιούπολης, ήταν παράρτημα του μεγάλου νοσοκομείου «Ηλέκτρα» που δημιουργήθηκε στον Υμηττό στο κτίριο του Παπαστράτου.
Οι εγγλεζόπληκτοι
Έγραψα εισαγωγικά, ότι από την πρώτη μέρα των συγκρούσεων οι Εγγλέζοι και οι συνεργάτες τους (Ταξιαρχία Ρίμινι, Ιερός Λόχος, Χωροφύλακες, Ταγματασφαλίτες, Χίτες και λοιποί) έβαλαν στόχο να ισοπεδώσουν τις παράγκες της Καισαριανής. Το κλιμάκιο των Λαϊκών Επιτροπών του 6ου Τομέα του ΕΑΜ, αναγκάστηκε να εκκενώσει την συνοικία και στεγάσει 13.182 Καισαριανιώτες στις γειτονικές περιοχές. Στην Ηλιούπολη φιλοξενήθηκαν 137 εγγλεζόπληκτοι κάτοικοι της Καισαριανής.
Οι εφεδρείες του ΕΛΑΣ
Είναι γνωστό επίσης ότι ο Λόχος του ΕΛΑΣ Ηλιούπολης πολέμησε ως μονάδα του 2ου Σύνταγμα της 1ης Ταξιαρχίας του Α Σώματος του ΕΛΑΣ Αθηνών. Το 2ο Σύνταγμα στις μάχες του Δεκέμβρη είχε απώλειες 800 νεκρούς και τραυματίες, σε σύνολο 1.300 μαχητών. Και όμως, στο τέλος του Δεκέμβρη βρέθηκε να έχει 1.800 μαχητές, δηλαδή 500 περισσότερους από όσους είχε όταν άρχισε η σύγκρουση. Οι εφεδρείες του ΕΛΑΣ ήταν ανεξάντλητες. Κοντά σε κάθε μαχητή του ΕΛΑΣ βρισκόταν και ένας άμαχος, για να πάρει την θέση του σε περίπτωση τραυματισμού του.
ΚΟΑ ΚΚΕ., (1945).Οι Ανατολικές Συνοικίες τον Δεκέμβρη του 1944, έκδοση της 6ης Αχτίδας Αθήνα.
