Τα ψηφιακά βήματα της Ελλάδας ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση για την προστασία των ανηλίκων από τον εθισμό στο Διαδίκτυο. Την ώρα που δεκάδες χιλιάδες γονείς χρησιμοποιούν ήδη την εφαρμογή του Kids Wallet για τον έλεγχο και την προστασία των παιδιών τους από τις παγίδες του Ιντερνετ, μέσα στο καλοκαίρι τίθεται σε λειτουργία ένα ευρωπαϊκό «mini wallet» με δυνατότητα επιβεβαίωσης της ηλικίας του χρήστη και στόχο η «ψηφιακή ενηλικίωση» να οριστεί στα 15 χρόνια.
Ηδη, 13 κράτη-μέλη της Ε.Ε. συμφώνησαν με την πρόταση που συντάχθηκε με ελληνική πρωτοβουλία και εισήχθη στο Συμβούλιο των Υπουργών Τηλεπικοινωνιών στο Λουξεμβούργο με τη στήριξη Γαλλίας, Ισπανίας, Ιρλανδίας και Κύπρου. H επιβεβαίωση της ηλικίας είναι μία από τις τρεις βασικές λειτουργίες του ελληνικού Kids Wallet.
Με δεδομένο ότι η ηλικία της ψηφιακής ενηλικίωσης θα είναι τα 15, οι μικρότεροι ανήλικοι θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μόνο με τη συγκατάθεση των γονιών τους. Χωρίς αυτή τα παιδιά δεν θα μπορούν αυτομάτως να έχουν πρόσβαση σε εφαρμογές όπως το ΤikTok και το Instagram.
Παράλληλα, λαμβάνονται πρωτοβουλίες ώστε με βάση την ψηφιακή ενηλικίωση, που αναμένεται να υιοθετηθεί συνολικά από την Ε.Ε. μέχρι το τέλος του 2026, να μην μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μια σειρά από σελίδες στο Διαδίκτυο οι ανήλικοι: Σε επερχόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας, αναμένεται να περιληφθεί διάταξη που θα κόβει την πρόσβαση των ανηλίκων από σελίδες πώλησης αλκοόλ, καπνικών και διαφόρων φαρμακευτικών προϊόντων.
Ισχυρό σύστημα επαλήθευσης ηλικίας
Αντίστοιχα, η Γαλλία, που υποστήριξε ένθερμα την ελληνική πρόταση της ψηφιακής ενηλικίωσης, ετοιμάζεται να επιβάλλει και κυρώσεις και πρόστιμα για την πώληση απαγορευμένων προϊόντων για ανηλίκους, με τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να δηλώνει ότι η πρόσβαση στα social media για τους κάτω των 15 ετών ανηλίκους θα απαγορευθεί άμεσα. Αφορμή αποτέλεσε η δολοφονία ενός εκπαιδευτικού στην Ντιζόν με δράστη 14χρονο μαθητή, ο οποίος είχε προμηθευτεί με μεγάλη ευκολία το μαχαίρι του φόνου από το Ιντερνετ.
Στην πρόσφατη Σύνοδο των υπουργών που παρουσιάστηκε η ελληνική πρόταση, η Γαλλία επισήμανε ότι απαιτείται ισχυρό σύστημα επαλήθευσης της ηλικίας και παράλληλα ζήτησε κανένα παιδί κάτω των 13 ετών να μην έχει πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα, στη Γαλλία, δύο στα δέκα παιδιά ξυπνούν τη νύχτα για να μπουν και να ελέγξουν τα social τους!
Η Ισπανία, που επίσης στήριξε εξαρχής την ελληνική πρόταση για το «mini wallet», επισήμανε ότι θα πρέπει να προβλεφθεί η απαγόρευση της πρόσβασης των ανηλίκων και στις σελίδες με πορνογραφικό περιεχόμενο. Την ελληνική πρωτοβουλία για την προστασία των παιδιών στο Διαδίκτυο στηρίζουν ήδη 13 χώρες. Το σχετικό κείμενο συνυπέγραψαν Γαλλία, Ισπανία, Δανία, Κύπρος, Σλοβενία, Ιταλία και το στήριξαν Κροατία, Σλοβακία, Αυστρία, Βέλγιο, Γερμανία και μερικώς η Σουηδία και η Ολλανδία.
Παπαστεργίου: Είμαστε δίπλα στους γονείς
«Για την αντιμετώπιση του εθισμού των νέων στο Διαδίκτυο είναι απαραίτητο να δράσουμε από κοινού πανευρωπαϊκά. Ετσι μόνο μπορούμε να διασφαλίσουμε την ισορροπημένη χρήση της τεχνολογίας από τα παιδιά μας. Είναι πολύ αισιόδοξο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρωτοβουλία που λάβαμε», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, και προσθέτει:
«Εντός του καλοκαιριού θα τεθεί σε λειτουργία ένα ευρωπαϊκό ‘’mini wallet’’ με δυνατότητα επιβεβαίωσης της ηλικίας. Ζητούμενο οι πλατφόρμες να αντλούν την πραγματική ηλικία του χρήστη και να ‘’σερβίρουν’’ το ανάλογο περιεχόμενο, ώστε να μη λειτουργούν εθιστικά. 13 κράτη-μέλη συμφώνησαν την προηγούμενη εβδομάδα στο Συμβούλιο Υπουργών Τηλεπικοινωνιών στο Λουξεμβούργο με το non-paper, το οποίο συντάχθηκε με πρωτοβουλία της Ελλάδας και έκανε ξεκάθαρες τις θέσεις μας για την ανάγκη εφαρμογής μεθόδων επαλήθευσης της ηλικίας, σχεδιασμού των ψηφιακών υπηρεσιών με τρόπο που να προστατεύει τα παιδιά από κινδύνους και καθορισμού ενός ενιαίου ηλικιακού ορίου για την ‘’ψηφιακή ενηλικίωση’’. Φαίνεται ότι τόσο το non-paper όσο και η εφαρμογή Kids Wallet που υλοποιήσαμε λειτούργησαν ενθαρρυντικά για την ανάπτυξη λύσεων για την ασφαλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Σε αυτή την κατεύθυνση, και απόλυτα σταθεροί στην άποψή μας ότι πρέπει να σταθούμε δίπλα στους γονείς και τα παιδιά για να δημιουργήσουμε όλοι μαζί ένα πλαίσιο προστασίας στο Διαδίκτυο, θα συνεχίσουμε να λαμβάνουμε πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εχει δημιουργηθεί αυτή τη στιγμή μια δυναμική γύρω από το ζήτημα, την οποία θα αξιοποιήσουμε με στοχευμένες κινήσεις. Το οφείλουμε στα παιδιά μας».
Ψηφιακή ενηλικίωση
Πέρα από τη συμφωνία στη γενική αρχή, την ανάγκη, δηλαδή, να προστατευθούν οι ανήλικοι από τον εθισμό στο Διαδίκτυο, υπήρξαν διαφοροποιήσεις. Για παράδειγμα, η Σλοβακία θεωρεί ότι η «ψηφιακή ενηλικίωση» πρέπει να γίνεται στα 16, ενώ η Ιταλία επισημαίνει ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τους κάτω των 13 ετών ανηλίκους, μια ηλικία όμως που στη Δανία, για παράδειγμα, το 94% των παιδιών έχει πρόσβαση και συμμετοχή. Σε άλλες χώρες, όπως η Αυστρία, η ηλικία της ενηλικίωσης αποτελεί ήδη τη βάση για την πρόσβαση σε μια σειρά από ψηφιακές υπηρεσίες.
Σύμφωνα με την ελληνική πρόταση που περιλήφθηκε σε non-paper προς το συμβούλιο των υπουργών απαιτείται:
n Θέσπιση της ηλικίας «ψηφιακής ενηλικίωσης» για την πρόσβαση σε κοινωνικά δίκτυα.
n Ανάπτυξη μηχανισμών επαλήθευσης της ηλικίας.
n Εφαρμογή τεχνικών και επιβολής προδιαγραφών προκειμένου να μη λειτουργούν εθιστικά οι διάφορες πλατφόρμες.
Με δεδομένη την ελληνική εμπειρία του Kids Wallet, προτάθηκε και υιοθετήθηκε η λειτουργία, εντός των επόμενων μηνών, του ευρωπαϊκού «mini wallet», που κατ’ αρχάς θα μπορεί να κάνει επαλήθευση της ηλικίας του χρήστη. Παράλληλα, η Ε.Ε. αποφάσισε να ξεκινήσει έρευνα για τις επιπτώσεις στην υγεία, και να λάβει πρωτοβουλίες προκειμένου να προστατεύονται και να ενδυναμώνονται τα παιδιά απέναντι στους κινδύνους του Διαδικτύου μέσω της εκπαίδευσης.
Γονικός έλεγχος
To πρώτο εργαλείο γονικού ελέγχου στην πρόσβαση των παιδιών στο Διαδίκτυο, πανευρωπαϊκά, είναι το Kids Wallet, που ήδη έχουν ενεργοποιήσει χιλιάδες γονείς στην Ελλάδα. Πρακτικά, οι γονείς, μέσω της εφαρμογής, μπορούν να ρυθμίζουν σε ποιες πλατφόρμες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να έχουν πρόσβαση τα παιδιά τους και μάλιστα μπορούν να ορίσουν τη διάρκεια και τη συχνότητα πρόσβασης: Πόσες μέρες την εβδομάδα, πόση ώρα κάθε φορά.
Παράλληλα, αποτελεί εργαλείο επιβεβαίωσης της ηλικίας, με δεδομένο ότι ναι μεν οι πλατφόρμες δηλώνουν ευαισθητοποιημένες ως προς την ηλικία των χρηστών τους, όμως δέχονται εύκολα τη δήλωση ότι ο χρήστης είναι ενήλικας. Το Kids Wallet, ωστόσο, είναι σημείο στο οποίο το παιδί μπορεί να έχει την ψηφιακή του ταυτότητα, συνεπώς μπορεί και λειτουργεί και ως εργαλείο ταυτοποίησης.
Η εφαρμογή υπάρχει στο AppStore, στο PlayStore και στο kidswallet.gov.gr, και είναι διαθέσιμη προς τους γονείς για να το κατεβάσουν στο κινητό του παιδιού και στις συσκευές που χρησιμοποιεί. Η εθνική στρατηγική για την αντιμετώπιση της βίας των ανηλίκων και του ψηφιακού εθισμού στον βαθμό που αυτά συνδέονται βάζει τον όρο της ψηφιακής ενηλικίωσης στα 15 χρόνια.
Ο γονιός, αφού κατεβάσει την εφαρμογή στο κινητό του παιδιού, συνδέεται με τους κωδικούς του στο taxis και από εκεί «αντλείται» το δένδρο της οικογένειας - τα παιδιά όπως έχουν δηλωθεί. Αφού επιλεγεί το παιδί στο οποίο ανήκει το τηλέφωνο, ο γονιός βάζει έναν κωδικό και στη συνέχεια θέτει τους όρους και τους περιορισμούς χρήσης σε σχέση με το περιεχόμενο των σελίδων που μπορεί να επισκέπτεται το παιδί, τη διάρκεια και τη συχνότητα.
1/ Η πρώτη λειτουργικότητα του Kids Wallet είναι ο γονικός έλεγχος, αλλά δεν παραβιάζεται η ιδιωτικότητα των παιδιών - η εφαρμογή δεν παρακολουθεί τα μηνύματα των παιδιών, θέτει όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς, με στόχο την ασφαλή πλοήγηση των παιδιών στο Διαδίκτυο. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, παιδιά και έφηβοι «ξεχνιούνται» στο Διαδίκτυο, αφού τα εθιστικά μοντέλα σε διάφορες πλατφόρμες εύκολα τα κάνουν να χάνουν την αίσθηση του χρόνου που περνάει.
2/ Η δεύτερη σημαντική λειτουργία του Kids Wallet είναι το age verification ή επιβεβαίωση ηλικίας. Μέσω της εφαρμογής, η επιβεβαίωση έρχεται κατευθείαν από τα μητρώα πολιτών, συνεπώς το παιδί-χρήστης της συσκευής δεν μπορεί να δηλώνει ψεύτικη ηλικία και αυτό να γίνεται δεκτό.
3/ Το τρίτο χαρακτηριστικό της εφαρμογής είναι η ταυτότητα του ανηλίκου. Κανένα παιδί δεν κυκλοφορεί με την ταυτότητά του έξω. Μπορούμε στο Kids Wallet να βάλουμε τον αριθμό ταυτότητας του παιδιού και με έναν κωδικό επιβεβαίωσης στο κινητό του γονέα να περάσουμε την ταυτότητά του μέσα και να έχει τη θέση που και η ταυτότητα των ενηλίκων έχει στο Gοv.gr Wallet.
Συνεπώς, μπορεί να χρησιμοποιηθεί κανονικότατα ως ψηφιακή ταυτότητα σε οποιαδήποτε περίπτωση αυτό απαιτηθεί, για παράδειγμα στις online αγορές: Για μια σειρά προϊόντων, όπως για παράδειγμα τα καπνικά προϊόντα, αν η ηλικία που έχει ταυτοποιηθεί μέσω της εφαρμογής, και δεν μπορεί να δηλωθεί ψευδής, είναι κάτω από 18, δεν θα μπορέσει να προχωρήσει στην ψηφιακή αγορά.
